Την αρχή έκανε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, επισημαίνοντας ότι «η αξιολόγηση πρέπει να έχει και συνέπειες», προκαλώντας ήδη πολιτικές και συνδικαλιστικές αντιδράσεις.
Στο πλαίσιο συνταγματικής αναθεώρησης –που αποτελεί προϋπόθεση για την τροποποίηση του άρθρου 103 που κατοχυρώνει την μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων– η κυβέρνηση προσανατολίζεται στη δημιουργία ενός συστήματος αξιολόγησης που δεν θα είναι τυπικό αλλά ουσιαστικό.
Σύμφωνα με το σκεπτικό που παρουσιάζεται, η μονιμότητα δεν μπορεί να λειτουργεί ως ασπίδα για αδράνεια και αναποτελεσματικότητα, ιδίως όταν πρόκειται για τομείς κρίσιμους όπως η εκπαίδευση, η υγεία, η τοπική αυτοδιοίκηση και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί.Η συζήτηση δεν είναι νέα. Ξεκίνησε δειλά ήδη από την προηγούμενη δεκαετία στο πλαίσιο των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών και του μνημονιακού ελέγχου. Όμως σήμερα, με το Δημόσιο να βρίσκεται στο επίκεντρο της ψηφιακής και οργανωτικής αναβάθμισης, η ανάγκη για αξιοκρατία και λογοδοσία επανέρχεται πιο επιτακτική από ποτέ.
Συνδικάτα, όπως η ΑΔΕΔΥ και πρωτοβάθμια σωματεία, αντιδρούν έντονα σε κάθε συζήτηση περί κατάργησης της μονιμότητας, υποστηρίζοντας ότι στόχος είναι η πλήρης απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων στο Δημόσιο και η δημιουργία ενός συστήματος ευνοιοκρατίας και φόβου. Τονίζουν ότι η αξιολόγηση θα μπορούσε να λειτουργήσει θετικά μόνο εάν αποσυνδεθεί από πειθαρχικές και τιμωρητικές λογικές και χρηματοδοτηθεί επαρκώς η εκπαίδευση και επιμόρφωση των υπαλλήλων.
Κίνδυνοι για την Τοπική Αυτοδιοίκηση
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση ενδέχεται να βρεθεί στο επίκεντρο των επιπτώσεων της συζήτησης για την κατάργηση της μονιμότητας. Δήμοι και Περιφέρειες, που ήδη λειτουργούν με σοβαρές ελλείψεις προσωπικού και με μεγάλη εξάρτηση από μετακινήσεις υπαλλήλων ή συμβασιούχους, κινδυνεύουν να βρεθούν με ακόμη πιο ασταθές και ευάλωτο ανθρώπινο δυναμικό.
Η διαρκής ανασφάλεια για την εργασιακή σταθερότητα μπορεί να αποθαρρύνει ειδικευμένα στελέχη από το να ενταχθούν ή να παραμείνουν στην Αυτοδιοίκηση, εντείνοντας το πρόβλημα υποστελέχωσης, ιδιαίτερα στις τεχνικές και διοικητικές υπηρεσίες μικρών δήμων. Επίσης, η μετατροπή του μονίμου καθεστώτος σε σχέση εργασίας με αξιολογικά κριτήρια χωρίς αντικειμενική και διαφανή βάση μπορεί να δημιουργήσει πεδίο για πολιτικές παρεμβάσεις και πελατειακές πρακτικές σε τοπικό επίπεδο.
Ανησυχία προκαλεί και το γεγονός ότι η αξιολόγηση, χωρίς επαρκή προετοιμασία, κινδυνεύει να γίνει εργαλείο ελέγχου αντί κινήτρου βελτίωσης, με τους δήμους να καλούνται να διαχειριστούν τις επιπτώσεις χωρίς πρόσθετους πόρους ή υποστήριξη. Σε αυτό το περιβάλλον, η συζήτηση για την κατάργηση της μονιμότητας δεν μπορεί να εξεταστεί απομονωμένα από τη συνολική αναδιοργάνωση της δημόσιας διοίκησης και την ενίσχυση της αποκέντρωσης.
Ένα μεγάλο ζήτημα που τίθεται είναι το πως θα διασφαλιστεί η προστασία των εργαζομένων από εκβιασμούς, καθώς θα υπάρχει η δαμόκλειος σπάθη της απόλυσης από πολιτικούς προϊσταμένους
Η άρση της μονιμότητας ελλοχεύει τον κίνδυνο να δούμε την εκτίναξη της διαφθοράς.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε πρόσφατη δημοσκόπηση της Marc, η πλειοψηφία των πολιτών εμφανίζεται υπέρ μιας μορφής αξιολόγησης με αντίκρισμα, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό βλέπει θετικά και το ενδεχόμενο κατάργησης της μονιμότητας, υπό συγκεκριμένες εγγυήσεις διαφάνειας και αξιοκρατίας.
Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να τροφοδοτήσει έντονο δημόσιο διάλογο τους επόμενους μήνες, με την ΚΕΔΕ, τα σωματεία των ΟΤΑ και τη δημόσια διοίκηση συνολικά να καλούνται να τοποθετηθούν. Το στοίχημα είναι μεγάλο: πώς θα διασφαλιστεί ένα Δημόσιο πιο αποδοτικό και κοντά στον πολίτη, χωρίς να διαρραγεί ο πυρήνας των κοινωνικών και εργασιακών κεκτημένων.
Τι απαιτεί η συνταγματική αναθεώρηση και ποια η στάση των κομμάτων
Η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων κατοχυρώνεται ρητά στο άρθρο 103 του Συντάγματος. Ειδικότερα, η παράγραφος 4 ορίζει ότι «οι δημόσιοι υπάλληλοι που κατέχουν οργανικές θέσεις είναι μόνιμοι, εφόσον αυτές υπάρχουν». Συνεπώς, οποιαδήποτε προσπάθεια για κατάργηση ή τροποποίηση αυτού του καθεστώτος απαιτεί αναθεώρηση του Συντάγματος.
Η συνταγματική αναθεώρηση είναι μια σύνθετη και μακροχρόνια διαδικασία, που απαιτεί αυξημένες πλειοψηφίες. Για να τροποποιηθεί ένα άρθρο του Συντάγματος:
• Πρέπει να προταθεί από τουλάχιστον 50 βουλευτές και να εγκριθεί από την παρούσα Βουλή με πλειοψηφία 3/5 (180 βουλευτές).
• Στη συνέχεια, πρέπει να εγκριθεί από την επόμενη Βουλή (που θα έχει προκύψει από εκλογές) με απλή πλειοψηφία (151 βουλευτές).
Αυτό σημαίνει ότι η συζήτηση για την άρση της μονιμότητας δεν αφορά μόνο την τρέχουσα κυβέρνηση αλλά και τη διαμόρφωση ευρύτερων πολιτικών και κοινωνικών συναινέσεων για την επόμενη αναθεωρητική Βουλή.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ έχουν εκφράσει έντονη αντίθεση στην κατάργηση της μονιμότητας, θεωρώντας ότι θα οδηγήσει σε αποδυνάμωση της ανεξαρτησίας του Δημοσίου και σε πολιτικές παρεμβάσεις στην υπηρεσιακή εξέλιξη. Ο κύριος Ανδρουλακης άφησε όμως ανοιχτό το ενδεχόμενο συζήτησης σε επίπεδο νόμου και όχι Συντάγματος.
Ο ΣΥΡΙΖΑ προκρίνει την ενίσχυση της αξιολόγησης με θετικά κίνητρα και διαφάνεια, χωρίς όμως σύνδεσή της με την εργασιακή σταθερότητα.
Τα κόμματα της Αριστεράς (ΚΚΕ, ΜέΡΑ25) είναι κατηγορηματικά αντίθετα, καταγγέλλοντας ότι στόχος της Κυβέρνησης είναι η διάλυση του δημόσιου χαρακτήρα των υπηρεσιών, με τελικό σκοπό την ιδιωτικοποίηση.
Η Ελληνική Λύση έχει ταχθεί υπέρ της αξιολόγησης, ενώ κρατά επιφυλάξεις για την κατάργηση της μονιμότητας, με φόβο για πολιτικές διώξεις υπαλλήλων σε περίπτωση κυβερνητικής εναλλαγής.
Συνολικά, οι πολιτικοί συσχετισμοί καθιστούν δύσκολη την επίτευξη της απαιτούμενης αυξημένης πλειοψηφίας. Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση επιχειρεί να διαμορφώσει ένα αφήγημα μεταρρύθμισης που να έχει ανταπόκριση στην κοινή γνώμη, προσδοκώντας ότι η επόμενη εκλογική αναμέτρηση θα της προσδώσει ισχυρότερη πολιτική νομιμοποίηση για θεσμικές τομές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου