… στον Άγιο Παντελεήμονα

Άγιος Παντελεήμονας Αχαρνών, 1928 -1929

Στα δεξιά της φωτογραφίας διακρίνεται το παλιό εκκλησάκι,
ενώ αριστερά οικοδομείται ο τρούλος του ναού.  

Μία ερώτηση: Οι Σαλαμίνιοι λατρεύουν τον Άγιο Παντελεήμονα; Πολύ γρήγορα, θα απαντήσουμε:-Και τον λατρεύουν και τον λάτρευαν. Ναι, αλλά δεν εννοώ αυτόν που εορτάζει στις 27 Ιουλίου, αλλά εκείνον που η μνήμη του τιμάται στις 14 Νοέμβρη κάθε έτους και σχετίζεται με τον γνωστό Ιερό Ναό στην Αχαρνών, στην ομώνυμα συνοικία της Αθήνας.

     Ο εν λόγω Άγιος καταγόταν από τις Σπέτσες και μαρτύρησε στην τότε τουρκοκρατούμενη Κρήτη το 1848 σε ηλικία περίπου 12 ετών. 

Η μητέρα του, όταν διαπίστωσε την ευωδία που έβγαζαν τα οστά του αλλά και τις θεραπευτικές ιδιότητές τους σε ασθενείς, έβαλε τα ράσα, έγινε καλόγρια, πήρε το όνομα Ευπραξία και περιπλανήθηκε με το κιβώτιο των οστών του γιου της προς ίαση παντοίων αρρώστων. 

Έτσι, έφτασε και στην Αθήνα γύρω στα 1849 με 1850. Σκανδάλισε, όμως, την επίσημη Εκκλησία η δραστηριότητά της. Χωροφύλακες της αφαίρεσαν το κιβώτιο των οστών και διατάχθηκε ο περιορισμός της στη Μονή Πεπελενίτζης στο Αίγιο. 

 

Επέστρεψε στην Αθήνα αλλά και πάλι οι καταγγελίες και οι αντιδράσεις πολλές. Τότε την λυπήθηκε ένας αγρότης, ο Αναστάσιος Ευλάμπιος και «περιμάζωξεν αυτήν, όπου εξετέλει τα πολυειδώς και πολυτρόπως ασκητικά αυτής έργα» στο αγρόκτημα. Λίγο πριν το 1855 είχε οικοδομηθεί στο χωραφάκι ένας μικρός ναός στη μνήμη του Αγίου Παντελεήμονος του Νεόαθλου, όπως ονομάστηκε τελικά. 

Οι καλές σχέσεις του κηπουρού με την καλόγρια, όμως, δεν κράτησαν για πολύ, καθώς πληροφορούμαστε από δημοσιεύματα της εποχής πως η εκδίωξή της συνοδεύτηκε από ραβδισμούς. Η ζωή της Ευπραξίας, γενικώς, ήταν   μυθιστορηματική· ιδανική, ακόμη, και για σενάριο τηλεοπτικής σειράς, αφού υπάρχουν υπόνοιες για τη σύνδεσή της με τη δράση του λήσταρχου Νταβέλη.

     Εν πάση περιπτώσει, κατάφερε να εκδώσει το 1865 την «Ασματική Ακολουθία του Αγίου Νεομάρτυρος Παντελεήμονος», την οποία έγραψε ο μοναχός Ιάκωβος ο Νεοσκητιώτης, με την οικονομική ενίσχυση του Κωνσταντίνου Σοφρά, «όστις συνέδραμεν μεγάλως εις την έκδοσιν του βιβλίου τούτου». 

 

Στην έκδοση αυτή, ανάμεσα στα άλλα θαύματα, διαβάζουμε ότι «ο Ιωάννης Παππά Μιχαήλ επιλεγόμενος, εξ Αμπελακίου της Σαλαμίνος Αττικής, έκειτο παράλυτος και με πληγάς εις τους πόδας επί τριετίαν, προς θεραπείαν του κατέγυγεν εις την συνδρομήν όλων των εν Αθήναις και λοιπών επισήμων ιατρών, δαπανήσας σημαντικόν της περιουσίας του μέρος, αλλ’ ουδείς τούτων ηδυνήθη να επιφέρη θεραπείαν εις αυτόν. Μαθών δε περί των εν Αθήναις θαυμάτων του αγίου νεομάρτυρος Παντελεήμονος εις πολλούς, και την της μητρός του μετά των αγίων αυτού λειψάνων εις Αίγιον διαμενούσης· πισθείς ότι εάν προστρέξη εις την συνδρομήν του αγίου δια πρεσβειών αυτού θέλει λάβη την υγείαν παρά Θεού, εξητήσατο εις τους περί αυτόν να τον φέρωσιν εις Αίγιον. 

Μετεφέρθη όθεν εκεί κατά το έτος 1861, και μείνας παρά των λειψάνων του αγίου μήνας περίπου δύο παρεκάλει αυτόν να τον θεραπεύση δια της προς Θεόν μεσιτείας του, και ό του θαύματος, έλαβεν την εντελή υγείαν του…».  Αμέσως παρακάτω διαβάζουμε ότι «ο Αναγνώτης Κορρός, πάσχων και ούτος εκ παραλυσίας επί ολόκληρον εξαετίαν, και μαθών το άνω εκτεθέν θαύμα του αγίου, το αυτό έτος, μεταφέρεται κατ΄ αίτησίν του εις Αίγιον και μείνας παρά των λειψάνων του αγίου, μετά 25 ημέρας έλαβε την εντελή θεραπείαν αυτού».

     Στο τέλος της έκδοσης αυτής πιστοποιούν θαύματα που δέχθηκαν οι εξής Σαλαμίνιοι: Ιωάννης Σοφράς, Αναγνώστης Κουλούρης, Παπαθανάσιος κ.ά.

     Κι ενώ η δράση της μοναχής Ευπραξίας ξεχνιόταν, ο Άγιος Παντελεήμων στη γιορτή του πλημμύριζε από κόσμο. Με το πέρασμα των χρόνων άρχισε να κατοικείται η περιοχή και να διαμορφώνεται η γειτονιά του Αγίου Παντελεήμονα. Η παλιά εκκλησία κατεδαφίστηκε το 1930, για να περάσει από κάτω το τούνελ του σιδηροδρόμου που καταλήγει στην πλατεία Αττικής. Είκοσι χρόνια νωρίτερα, παρουσία του βασιλιά Γεωργίου Α΄, είχε αρχίσει η περιπέτεια της ανέγερσης του νέου ναού στη σημερινή του μορφή.