Τετάρτη 29 Ιανουαρίου 2020

Ένα παιδί (θα ήθελε να) κοιτάει τα αστέρια


Κυριάκος Πάλλας
Παντείου Πανεπιστημίου
  Μερικές φορές η ζωή δεν σου φέρνει αυτό που θα ήθελες να έχεις. Η αλήθεια είναι πως όταν βρίσκεσαι σε μια κατάσταση εφησυχασμού αδρανοποιείσαι κάτι που αποτελεί μια συνήθεια του σημερινού ανθρώπου. Δεν είναι όμως όλες οι συνήθειες καλές. Πόσες φορές έχεις πιάσει τον εαυτό σου να μην ασχολείται με την ζωή έξω από την πόρτα του σπιτιού σου και γιατί διακρίνουμε αυτή την συμπεριφορά;

  Η αλήθεια είναι πως η απάντηση δεν βρίσκεται στον δρόμο που σε οδηγεί η ερώτηση, ο οποίος είναι και ο αυτονόητος, δηλαδή στην αδιαφορία. Και όμως αυτό προκύπτει από την μαζικοποίηση που χαρακτηρίζει αυτή την γενιά, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την λανθασμένη, εύκολη και τυποποιημένη κριτική των ανθρώπων. 



Επομένως με βάση αυτό ως δεδομένο (δηλαδή την κυριαρχία της μαζοποίησης και του ισοπεδωτισμού) καλό είναι να στρέψουμε τα βλέμματά μας σε αιτίες που ίσως να αποτελούν και τη βάση του ζητήματος. Και η αλήθεια είναι πως η κύρια αιτία αυτής της συνήθειας είναι ο φόβος. Η σημερινή κοινωνία δεν έχει κτίσει ένα πλαίσιο δραστηριοποίησης όλων των πολιτών. Ο κάθε πολίτης μόλις νιώσει ασφαλής σχετικά με τον ρόλου του ως πολίτης και τις υποχρεώσεις αυτού, γίνεται εσωστρεφής με αποτέλεσμα να φοβάται μήπως ταρακουνηθεί η κατάσταση στην οποία βρίσκεται ( comfort zone). 

  Αλλά εκτός αυτού είναι και ο φόβος έκφρασης. Ζούμε στον 21ο αιώνα και ακόμα γινόμαστε δακτυλοδεικτούμενοι με κάθε μας επιλογή. Πλέον  δεν υπάρχει χώρος για δραστηριοποίηση. Άνθρωποι που νιώθουν ενεργοί δρουν υπογείως προκειμένου να μην γίνουν αντιληπτοί από τον περίγυρο του που υποστηρίζει πως είναι περίεργη ή κερδοσκοπική ή ωφέλιμη η ενασχόληση με τα κοινά. Η λεκτική βία ακμάζει την στιγμή που οι δράστες είναι και υπερασπιστές των κινημάτων κατά αυτής. 

Η διπροσωπία η οποία όμως δεν μας ενοχλεί γιατί υπερτερεί η πλάκα. Και έτσι το αποτέλεσμα είναι μόνο λίγοι , οι οποίοι αψηφούν την κριτική, να προχωράνε και να παίρνουν ενεργή θέση. Είναι όμως θεμιτό ένα τέτοιο αποτέλεσμα; Στο τέλος της ημέρας θα είμαστε ευχαριστημένοι με την «κυριαρχία» των λίγων; 

Η απάντηση νομίζω είναι προφανής. Δυστυχώς είμαστε καλομαθημένοι στην άσκηση κριτικής αλλά όχι στην αποδοχή των πράξεων μας. Και φυσικά κοινά δεν είναι μόνο η πολιτική και η δημόσια διοίκηση. «Κοινά» είναι και η τέχνη, «κοινά» είναι και οι «εθελοντισμοί», «κοινά» είναι οτιδήποτε συμβαίνει μέσα σε ένα σύνολο ατόμων που αποτελούν μια κοινωνία. Παρόλα αυτά, όμως, το πρόβλημα βρίσκεται στην ενασχόληση με κάθε είδους διοίκηση, είτε μιλάμε για δήμο είτε για περιφέρεια είτε για χώρα. Και έτσι καταλήγουμε στο τέλος της νύχτας. 

 « Ένα παιδί κάθε βράδυ ξυπνάει και κοιτάζει το παράθυρο. Κάποιοι φίλοι του μια μέρα το είχαν ρωτήσει αν βλέπει τα αστέρια πριν κοιμηθεί. Το παιδί απάντησε δειλά «Ναι, φυσικά και τα βλέπω» προσπαθώντας να καλύψει το ψέμα που είχε πει. Πάντα αναρωτιόταν τι μπορεί να σήμαινε αυτή η ερώτηση αλλά πάντα η απάντηση 
βρισκόταν κάπου που δεν είχε σκεφτεί ποτέ. Σε κάτι τόσο αυτονόητο. Μια κουρτίνα.»
   
«Ξαφνικά ξύπνησα! Τι περίεργο όνειρο;» Γράφοντας αποκοιμήθηκα. Όταν επανήλθα συνειδητοποίησα πως τελικά δεν είναι όλα τα όνειρα τυχαία. Ξαναδιάβασα τι έγραφα στην αρχή. Μαζοποίηση, αδιαφορία και φόβος. «Γιατί ξεκίνησα να γράφω; Και εγώ βολεμένος είμαι στο σπίτι μου χωρίς κανένας να με πειράζει. Τι φόβο μπορεί να έχω να εκφράσω την άποψή μου;» σκέφτηκα και ξαφνικά ξανά φοβήθηκα. Ήμουν εγωιστής. Δεν ήθελα να παραδεχτώ αυτόν τον φόβο. Φοβόμουν μην γίνω και εγώ δακτυλοδεικτούμενος. Τελικά δεν υπέκυψα. Συνέχισα να γράφω»

 Στην σημερινή εποχή από παντού μπορείς να πάρεις ιδέες και να εμπνευστείς. Σε μια εκπομπή μαγειρικής, λοιπόν, με καλεσμένο τον Χάρη Ρώμα έπιασα τον εαυτό μου να κρατάει τη  άποψη του περί πολιτικής, ότι δηλαδή «είμαι εραστής της πολιτικής και ερασιτέχνης , με την καλή έννοια ερασιτέχνης, και αυτό θα παραμείνω». Και έτσι κατάλαβα κάτι πολύ στοιχειώδες αλλά συνάμα πολύ λεπτό για να γίνει αντιληπτό. Σε οτιδήποτε επιθυμεί ο άνθρωπος να ασχοληθεί στην ζωή του πάντα υπάρχει ο φόβος. Η μαζοποίηση και η αδιαφορία τελικά είναι η αιτία για τον φόβο και το αποτέλεσμα αντίστοιχα.

Έτσι και στην πολιτική , στην κάθε είδους διοίκηση , υπάρχει ο φόβος περί κριτικής από την μάζα με αποτέλεσμα την αδιαφορία. Η λύση ξεκινάει από την εκπαίδευση και την παιδεία . Ντροπή δεν είναι να διδάσκεις ένα παιδί να είναι ενεργό αλλά να το διδάσκεις να το θεωρεί αυτό κατακριτέο. Και όχι μόνο με την πολιτική αλλά με το οτιδήποτε. Η κριτική δεν είναι για να μας σταματάει αλλά για να μας εξελίσσει.
  
«Μια μέρα λοιπόν το παιδί αναρωτήθηκε τι θα γίνει αν τραβήξει την κουρτίνα λίγο παραπάνω. Δεν δίστασε εκείνη την ημέρα. Με τόλμη και δύναμη το έκανε και ξαφνικά οι απορίες του λύθηκαν. Μετά άρχισε να ρωτάει τους φίλους του και εκείνοι τον κορόιδευαν. Κάποια μέρα ένας φίλος του τον άκουσε. « Ε και τι έχω να χάσω;», αναρωτήθηκε. Σιγά σιγά οι πομποί όλο και αυξάνονταν και οι δέκτες όλο και γίνονταν πιο περίεργοι να καταλάβουν τι συμβαίνει.»

Αρχειοθήκη ιστολογίου