Με απόφαση Υ.Π.Ε.Κ.Α. σταμάτησαν οι εξορύξεις στο λατομείο Αγγέλου

Μέσα του Γενάρη ήρθε στα χέρια μας, αρκετά καθυστερημένα θα έλεγα, ένα έγγραφο του Υπουργείου Περιβάλλοντος που απαγορεύει ρητά τις εξορύξεις στο λατομείο Αγγέλου. Λέμε αρκετά καθυστερημένα, γιατί απ΄ ότι καταλάβαμε στη συνέχεια το έγγραφο ήταν ήδη γνωστό σε πολλούς και μέσα από το δημοτικό συμβούλιο, η απόφαση κοινοποιήθηκε στους ιδιοκτήτες, οι εξορύξεις σταμάτησαν αλλά ελάχιστοι πολίτες το γνωρίζαμε. Το περίφημο λοιπόν αυτό έγγραφο λέει τα εξής:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ        ΜΕ ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΜΕΣΩ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ                            ΑΘΗΝΑ, 24/11/2011
ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ                                        Αρ. Πρωτ. ΕΜΝΕ/Φ11.3.5Ψ/1/4756
ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ
ΝΟΤΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ                                         ΠΡΟΣ:      ΑΓΓΕΛΟΥ ΛΑΤΟΜΕΙΑ Α.Ε.                                                                                            θέση «Γούβα Μπατσί»
                                                                                             18900 ΣΑΛΑΜΙΝΑ
                                                                                      Διά του Α.Τ. Σαλαμίνας                                                                         (Το οποίο παρακαλείται για την επείγουσα επίδοση
                                                                          με απόδειξη και επιστροφή του αποδεικτικού
                                                                          παραλαβής στην Υπηρεσία μας)

ΚΟΙΝ: 1. ΥΠ. ΠΕΡΙΒ., ΕΝΕΡ. & ΚΛ. ΑΛΛΑΓΗΣ
           ΓΕΝ. ΓΡΑΜ. ΕΝ. & ΚΛ. ΑΛΛΑΓΗΣ
           Γενική Διεύθυνση Φυσικού Πλούτου
           Δ/νση Λατ. Μαρμάρων & Αδρ. Υλικών

2. ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΤΤΙΚΗΣ
Γενική Δ/νση Χωροταξικής
& Περιβαλλοντικής Πολιτικής
Δ/νση Τεχνικού Ελέγχου

3. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΙΡΑΙΑΔ/νση Περιβάλλοντος
Γρ. Λαμπράκη 12, 18532 ΠΕΙΡΑΙΑΣ

4. ΔΑΣΑΡΧΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ

5. Α.Τ. ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ

ΘΕΜΑ: Προσωρινή απαγόρευση εξορυκτικών εργασιών στο λατομείο αδρανών υλικών της εταιρείας «ΑΓΓΕΛΟΥ ΛΑΤΟΜΕΙΑ Α.Ε.» στη θέση Γούβα – Μπατσί της νήσου Σαλαμίνας.
Έχοντας υπόψη:
1. Τις διατάξεις του άρθρου 15 του Ν.1428/1984 (ΦΕΚ 43/Α/11-4/1984) και του άρθρου 13 του Ν.2115/1993 (ΦΕΚ 15/Α/15-2/1993)

2. Τις διατάξεις του Κανονισμού Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών (ΦΕΚ 1222/Β/4-6-2011)

3. Τα υπ΄ αριθμ΄ 10520/6-4-90 και 9560/25-1-89 συμβόλαια μίσθωσης δημόσιας έκτασης των χώρων Α΄ και Β΄ (95,8 και 81,4 στρεμμάτων αντίστοιχα), εντός καθορισμένου λατομικού χώρου, είχε παραγγελθεί μεταξύ άλλων η λήψη των εξής μέτρων ασφάλειας, προσπέλασης, εκμεταλλεύσεως και προστασίας του περιβάλλοντος για το λατομείο αδρανών υλικών που βρίσκεται στη θέση «Γούβα – Μπατσί», νήσου Σαλαμίνας:

> ΝΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΕΙ η πλατεία, τα μέτωπα εξόρυξης και οι βαθμίδες του λατομικού σας χώρου τοποθετώντας μεταλλικό πλέγμα σε απόσταση 30 μέτρων από το μέτωπο εξόρυξης  και τους δρόμους προσπελάσεως προς τις βαθμίδες, λόγω του μεγάλου ύψους του μετώπου  και της ανά σημεία αρνητικής κλίσης αυτού προς αποφυγή ατυχήματος. Επίσης να τοποθετηθούν πινακίδες απαγόρευσης της πρόσβασης για την ασφάλεια των εργαζομένων.

7. Την από 18-11-2011 έκθεση αυτοψίας των μηχανικών της Υπηρεσίας μας Μιχαλακόπουλου Διονυσίου και Σκουφάδη Χριστόφορου, κατά την οποία διαπιστώθηκαν, μεταξύ άλλων, τα εξής:

>  Την ημέρα της αυτοψίας εκτελούνταν εργασίες σε σημείο προς το ΝΔ τμήμα του χώρου Α΄. Πιο συγκεκριμένα, γινόταν απόληψη υλικού από το πόδι προς διαμόρφωση βαθμίδας και μεταφορά του στο σπαστηροτριβείο που ήταν σε λειτουργία. Παράλληλα, στο φρύδι αυτής της βαθμίδας γινόντουσαν εργασίες διάτρησης. Το σημείο από το οποίο γινόταν αποκομιδή του υλικού καθώς και οι εργασίες διάτρησης γινόντουσαν σε υψομετρικά σημεία χαμηλότερα από αυτό που προβλέπει η εγκεκριμένη τεχνική μελέτη (+104), με δεδομένο ότι βάσει του τοπογραφικού σχεδιαγράμματος που συνοδεύει την εγκεκριμένη τεχνική μελέτη, η χοάνη του σπαστηροτριβείου εδράζεται περίπου στο υψομετρικό επίπεδο +100 και η διάτρηση αλλά και η απόληψη υλικού γινόταν από σημεία χαμηλότερα σε σχέση με αυτό και κατά προσέγγιση γύρω στα 25 μέτρα χαμηλότερα.

Ø  Στις ήδη διαμορφωμένες βαθμίδες (πλευρές ΒΓ, ΓΔ του τοπογραφικού σχεδιαγράμματος της τεχνικής μελέτης) κυρίως τα πλάτη αλλά και το ύψος αυτών δεν αντιστοιχούν στα προβλεπόμενα από την τεχνική μελέτη. Σύμφωνα με την τεχνική μελέτη, το πλάτος κάθε βαθμίδας στο στάδιο της εξόρυξης προβλέπεται 12μ. το ελάχιστο, ενώ στην αμέσως χαμηλότερη βαθμίδα να μην οδηγεί σε πλάτος μικρότερο των 8μ. Το πλάτος των βαθμίδων στο μεγαλύτερο μέρους του  μήκους τους υπολογίζεται περίπου στα 5μ.

Ø  Από τα ανωτέρω προκύπτει η αναγκαιότητα τροποποίησης της εγκεκριμένης τεχνικής μελέτης δεδομένου α) της ήδη απαγόρευσης εργασιών σε απόσταση μικρότερη των τριάντα μέτρων της πλευράς ΒΓ β) της υφιστάμενης κατάστασης των υπολοίπων διαμορφωμένων βαθμίδων σε ότι αφορά το πλάτος και το ύψος τους και τέλος γ) του υψομετρικού ορίου (+104) που θέτει η μελέτη ως χαμηλότερο σημείο εκμετάλλευσης, με συνέπεια να μην μπορεί να γίνει ορθολογική εκμετάλλευση του λατομικού χώρου και να εφαρμοστεί πλέον η ήδη εγκεκριμένη τεχνική μελέτη.

Ø  Από την εικόνα του χώρου της πλευράς ΒΓ του τοπογραφικού σχεδιαγράμματος που συνοδεύει την εγκεκριμένη τεχνική μελέτη (χορταριασμένα μέτωπα, φύτευση δέντρων για αποκατάσταση), στον οποίο έχει επιβληθεί απαγόρευση εργασιών λόγω του μεγάλου ύψους του ανώτερου μετώπου, φαίνεται ότι δεν έχουν εκτελεστεί εργασίες. Παρόλα αυτά, δεν έχει τοποθετηθεί μεταλλικό πλέγμα όπως είχε ζητηθεί στις προηγούμενες εντολές της Υπηρεσίας μας. Υπήρχε πινακίδα απαγόρευσης της πρόσβασης στο δρόμο προσπέλασης. Οι λόγοι για τους οποίους επιβλήθηκε η απαγόρευση ισχύουν ακόμη.

Ø  Το γεγονός ότι σύμφωνα με τα πιο πάνω, η υπάρχουσα εγκεκριμένη Τεχνική μελέτη για το υπόψη λατομείο(που αναφέρεται στην πιο πάνω παράγραφο 3) δεν ανταποκρίνεται πλέον στις υπάρχουσες πραγματικές συνθήκες του λατομείου από πλευράς εκμετάλλευσης βαθμίδων, τρόπου προσπέλασης βαθμίδων, εσωτερικής μεταφοράς και ελεύθερων χώρων για την ορθολογική συνέχιση της εκμετάλλευσης και την ασφάλεια των εργαζομένων

Α Π Ο Φ Α Σ Ι Ζ Ο Υ Μ Ε

ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΥΜΕ προσωρινά τη διενέργεια εξορυκτικών εργασιών στο λατομείο αδρανών υλικών «ΑΓΓΕΛΟΥ ΛΑΤΟΜΕΙΑ Α.Ε.» στη θέση «Γούβα – Μπατσί» της νήσου Σαλαμίνας, για τους λόγους που αναφέρουμε στο σκεπτικό της παρούσας.
Η εκμετάλλευση του λατομείου θα επιτραπεί μόνο εφόσον:

α) Υποβληθεί στο Υ.Π.Ε.Κ.Α. και εγκριθεί νέα Τεχνική Μελέτη που θα λαμβάνει υπόψη της τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί όσον αφορά το ανάγλυφο του λατομικού χώρου, και από την οποία θα αποδεικνύεται ότι σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης και της τεχνικής είναι δυνατή η ορθολογική συνέχιση της εκμετάλλευσης στο εν λόγω λατομείο και η οποία θα περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα και χρονοδιαγράμματα για την ορθολογική εκμετάλλευση.

β) Υποβληθεί και εγκριθεί νέα Περιβαλλοντική Μελέτη και περιβαλλοντικοί όροι, που θα λαμβάνει υπόψη της τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί όσον αφορά το ανάγλυφο του λατομικού χώρου και θα περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα και χρονοδιαγράμματα για την ορθολογική εκμετάλλευση καθώς και την προστασία και αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος.

Κατά της απόφασης αυτής επιτρέπεται προσφυγή, που πρέπει να υποβληθεί σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την επίδοσή της, ενώπιον του υπουργού Π.Ε.Κ.Α.

Σε περίπτωση εμπρόθεσμης υποβολής προσφυγής δεν αναστέλλονται οι προκύπτουσες έννομες συνέπειες από την παρούσα απόφασή μας μέχρι την οριστική εκδίκαση της προσφυγής. Τυχόν συνέχιση των εργασιών εξόρυξης μετά την κοινοποίηση της παρούσας απόφασης θα έχει ως αποτέλεσμα την επιβολή των διοικητικών κυρώσεων του άρθρου 8 του Ν.2702/99 (χρηματική ποινή από δέκα έξι χιλιάδες (16.000) έως εκατόν εξήντα χιλιάδες (160.000) ευρώ, που επιβάλλεται με Απόφαση του Επιθεωρητή Μεταλλείων).

Ο Επιθεωρητής Μ.Ν.Ε.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΙΩΣΗΦΑΚΗΣ   

Η απόφαση λοιπόν αυτή έχει ημερομηνία 24 Νοεμβρίου,  λίγες ημέρες μετά την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης και 6 μόνο ημέρες μετά την αυτοψία στο χώρο του λατομείου. Έρχεται απευθείας από το Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και την υπογράφει ο επιθεωρητής Μεταλλείων Νοτίου Ελλάδας. Έχει δε την έννοια του κατεπείγοντος και κοινοποιείται όχι στην Περιφερειακή Ενότητα Πειραιά και Νήσων, όπου ανήκει η Σαλαμίνα (και η οποία στεγάζεται στο κτίριο της παλιάς Νομαρχίας στο λιμάνι),   αλλά στην Περιφερειακή Ενότητα Πειραιά και μάλιστα στη Διεύθυνση Περιβάλλοντος (στη Γρ. Λαμπράκη). Δεν κοινοποιείται στο Δήμο Σαλαμίνας, ωστόσο κοινοποιείται στο Δασαρχείο Πειραιά και στο Α.Τ. Σαλαμίνας, το οποίο και είναι υπεύθυνο για την επίδοση και εφαρμογή της.

Αναφορικά με την ίδια την απόφαση τώρα. Έχει ιδιαίτερα αυστηρό χαρακτήρα, καθώς μετά την αυτοψία στο νταμάρι, απαγορεύει προσωρινά τις εξορύξεις μέχρι την υποβολή και έγκριση νέας Τεχνικής και νέας Περιβαλλοντικής Μελέτης. Μάλιστα, ενώ η επιχείρηση έχει το δικαίωμα προσφυγής εντός διαστήματος 30 ημερών (προσοχή! ενώπιον του υπουργού Π.Ε.Κ.Α.), διευκρινίζεται ρητά ότι δεν αναστέλλονται οι προκύπτουσες έννομες συνέπειες μέχρι την οριστική εκδίκαση της προσφυγής. Με λίγα λόγια, απαγορεύει τις εξορύξεις μέχρι νεωτέρας.

Μιλήσαμε με τον αντιπεριφερειάρχη Νήσων Δ. Κατσικάρη, ο οποίος μας είπε ότι η απόφαση έχει ήδη εκτελεστεί και, απ΄ όσο ο ίδιος έχει πληροφορηθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες, δε γίνονται εξορύξεις. Στη συνέχεια είχαμε τηλεφωνική επαφή με το δήμαρχο Σαλαμίνας Γ. Τσαβαρή, που πιστοποίησε ότι εκείνος δεν έχει στα χέρια του καμία απόφαση και πως κανείς δεν ενημέρωσε το Δήμο σχετικά.

Σε επικοινωνία που είχαμε επίσης με τον αντιπρόεδρο της εταιρείας Αγγέλου Λατομεία Α.Ε. κ. Αγγέλου Κωνσταντίνο, μας ενημέρωσε πως η απόφαση επιδόθηκε στην επιχείρηση στις 20 Δεκεμβρίου, πως έκτοτε ουδεμία εξορυκτική εργασία δεν πραγματοποιείται και πως αυτή τη στιγμή το λατομείο λειτουργεί με τα ήδη εξορυγμένα υλικά. Η εταιρία, μας είπε, έχει καταθέσει προσφυγή, ενώ είχε καταθέσει νέα περιβαλλοντική μελέτη από το 2010, η οποία ακόμη δεν έχει εγκριθεί παρά τη θετική εισήγηση όλων των αρμόδιων υπηρεσιών μαζί και της Διεύθυνσης Μεταλλείων. Κατατέθηκε ακόμη, συνέχισε, ξανά ξεχωριστά και νέα τεχνική μελέτη και  αναμένεται η εκδίκαση της προσφυγής. Σε ερώτησή μας αν γνωρίζει για το προσύμφωνο που έχει υπογράψει η δημοτική αρχή με τον ιδιοκτήτη του λατομείου και αφορά τη μείωση στο 1/3 του λατομικού υλικού (δες και συνέντευξη δημάρχου σελ. 8), δήλωσε άγνοια και επέμεινε πως τέτοιος όρος στο μισθωτήριο συμβόλαιο δεν υπάρχει και πως κανένα δικαστήριο δεν δέχεται όρο που να περιορίζει την εκμετάλλευση. «Εμείς εφαρμόζουμε ακριβώς ότι λένε τα μισθωτήρια και οι νόμοι του ελληνικού κράτους», κατέληξε. «Όταν μισθώναμε το χώρο, τα υλικά που θα εξορυγνύαμε αφορούσαν το Νομαρχιακό Διαμέρισμα Πειραιά και κατ΄ επέκταση όλη την Αττική. Κανείς όρος δεν μας απαγορεύει κάτι τέτοιο» . Όταν τον ρωτήσαμε πως συνάδει αυτό που λέει η απόφαση περί μη αποκατάστασης του περιβάλλοντος με αυτά που ο ίδιος μας έλεγε πριν δύο χρόνια σε συνέντευξη Τύπου που είχε δώσει τότε, όπου μας είχε δείξει σε μακέτα και την πρόταση που είχε η εταιρεία για την αποκατάσταση του χώρου, ο κ. Αγγέλου ανέτρεξε στην υπερεκμετάλλευση που γινόταν από το προηγούμενο ιδιοκτησιακό καθεστώς και υποστήριξε ότι οι παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν αναφέρονται στην περιβαλλοντική μελέτη που ακόμη δεν έχει εγκριθεί.

Τα ερωτήματα που προκύπτουν γενικά είναι πολλά. Γιατί η συγκεκριμένη απόφαση κρατήθηκε ωσάν επτασφράγιστο μυστικό τη στιγμή που οι εξορύξεις έχουν σταματήσει; Γιατί δεν ενημερώθηκε ο Δήμος Σαλαμίνας; Πώς είναι δυνατό κανείς δημοτικός σύμβουλος να μην έχει ιδέα για το θέμα; Να μη γίνει ούτε κατά διάνοια λόγος μέσα στο Δημοτικό Συμβούλιο, από τη στιγμή μάλιστα που από τις 24/11 και μετά έχουν γίνει τουλάχιστον 5 Δημοτικά Συμβούλια, στα οποία και συζητήθηκαν άλλα περιβαλλοντικά θέματα (ιχθυοκαλλιέργειες); Πότε ενημερώθηκε η Αντιπεριφέρεια Νήσων; Έχουν γίνει έλεγχοι, όπως έγινε τις ίδιες ημέρες για το σταθμό μεταφόρτωσης; Και πάλι, αν είχε ενημερωθεί η αντιπεριφέρεια, γιατί δεν έγινε λόγος στο Δημοτικό Συμβούλιο όπου παρευρέθηκε ο αντιπεριφερειάρχης κι έγινε ερώτηση για το λατομείο από το Ν. Κόγια;  Γιατί η απόφαση από τις 24/11 (κι ενώ συντάχθηκε, πρωτοφανής ταχύτητα για δημόσιες υπηρεσίες, μέσα σε 6 ημέρες) έφτασε στην εταιρεία Αγγέλου μόλις ένα μήνα μετά, παραμονές Χριστουγέννων; Πώς διασφαλίζεται η διακοπή των εξορύξεων; Υπάρχουν τρόποι, και όχι μόνο επιστημονικοί, απλοί και εύκολοι. Πότε έγινε έλεγχος από τις αρμόδιες υπηρεσίες μετά την κοινοποίηση του εγγράφου;

Μιλήσαμε με τον πρόεδρο του ΠΕΡΙΒΟΣ κ. Μάρκο Ακύλα. «Ελεγκτικοί μηχανισμοί», μας είπε, «υπάρχουν. Για παράδειγμα, η Δασική Υπηρεσία έχει την τεχνολογία, όμως υπάρχει πρόβλημα έλλειψης προσωπικού στο Δασαρχείο Σαλαμίνας που υπολειτουργεί απόλυτα, ενώ κανείς μηχανισμός δεν μπορεί να κινηθεί (Γραφείο Περιβάλλοντος Περιφέρειας, Δασαρχείο, Αστυνομία) αν δεν γίνει κάποια καταγγελία. Υπάρχει βέβαια ένα χαρτί που απαγορεύει τις εξορύξεις αλλά το ίδιο έγγραφο δεν απαγορεύει πουθενά τη διάθεση των υλικών που ήδη έχουν εξορυχτεί. Ο ΠΕΡΙΒΟΣ», μας ενημέρωσε, «έχει ήδη στείλει έγγραφο στην Αστυνομία, που είναι υπεύθυνη για την εφαρμογή του νόμου, ζητώντας να κάνει ουσιαστικά τα αυτονόητα, δηλ. να εξασφαλίσει ότι δεν γίνονται εξορύξεις».
Σχετικά με το προσύμφωνο που έχει υπογραφεί ανάμεσα στο Δήμο και τον ιδιοκτήτη του λατομείου για μείωση στο 1/3 της παραγωγής, ο κ. Ακύλας τόνισε ότι για να μπορέσει να ελεγχθεί κάτι τέτοιο πρέπει να γνωρίζει κανείς την ακριβή παραγωγή πριν το προσύμφωνο και την ακριβή παραγωγή μετά. «Ούτε το ένα όμως γνωρίζουμε, ούτε το άλλο», είπε. «Θα μπορούσαν να φανούν αυτά από τα τιμολόγια, για παράδειγμα», συνέχισε. «Εξάλλου και μόνο λόγω της κρίσης στην οικοδομή, το υλικό θα είναι μειωμένο. Άλλωστε», και δω ο κ. Ακύλας συμφώνησε με τον αντιπρόεδρο της εταιρίας Αγγέλου, «ένα τέτοιο προσύμφωνο δε διασφαλίζει το δήμο, αφού νομικά δεν δεσμεύει την εταιρία πουθενά, γι΄ αυτό και δεν έχει καμία αξία».