ΝΕΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΑΜΠΕΛΑΚΙΑ ΣΤΗ ΣΑΛΑΜΙΝΑ (2016-2020)

Η νέα συνεργασία μεταξύ της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς & Νήσων και του Φινλανδικού Ινστιτούτου Αθηνών ξεκίνησε φέτος, (2016) θα διαρκέσει πέντε χρόνια (2016 – 2020) και θα επικεντρωθεί στη χαρτογράφηση του αδόμητου τμήματος της παραλιμένιας αρχαίας πόλης της Σαλαμίνας, στην Πούντα των Αμπελακίων. Τη διεύθυνση της έρευνας έχουν η Δρ. Στέλλα Χρυσουλάκη, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς & Νήσων και ο Δρ. Jari Pakkanen, διευθυντής του Φινλανδικού Ινστιτούτου Αθηνών. Εφαρμόζονται τρεις διαφορετικές γεωφυσικές μέθοδοι για τη μέτρηση της ηλεκτρικής αντίστασης του υπεδάφους, γίνεται τρισδιάστατη καταγραφή των ορατών αρχαιολογικών καταλοίπων με τη χρήση ηλεκτρονικών θεοδόλιχων με πλήρη γεωαναφορά των δεδομένων, αεροφωτογράφιση με drone και εφαρμογή της μεθόδου της φωτογραμμετρίας, μέθοδοι μη επεμβατικές. Αυτά τα στοιχεία συνδέονται απευθείας με τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών - GIS, CAD και επεξεργάζονται με τη μέθοδο της φωτογραμμετρίας. Στο πλαίσιο του προγράμματος έχει γίνει καθαρισμός της βλάστησης και των ορατών αρχιτεκτονικών λειψάνων της υπό έρευνα περιοχής.

Οι γεωφυσικές διασκοπήσεις διευθύνονται από τον Δρ. Απόστολο Σαρρή διευθυντή ερευνών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών (ΙΜΣ – ΙΤΕ). Στους συνεργάτες έρευνας και κατάρτισης περιλαμβάνονται η Δρ. Ann Brysbaert από το Πανεπιστήμιο του Leiden και ο Καθ. Boris Rankov από το Royal Holloway, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Η κυρία Τριανταφυλλιά Κάττουλα είναι η υπεύθυνη αρχαιολόγος για τις επιτόπιες εργασίες εκ μέρους της ΕΦΑΔΥΑΤ. Το 2016 προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές από πανεπιστήμια του Ελσίνκι και του Τάμπερε της Φινλανδίας, καθώς και από το πανεπιστήμιο του Leiden της Ολλανδίας θα καταρτιστούν στην τρισδιάστατη τεκμηρίωση στο πλαίσιο των επιτόπιων εργασιών. Οι επιτόπιες εργασίες κατά το 2016 χρηματοδοτούνται από ιδιωτικές χορηγίες προερχόμενες από τη Φινλανδία και από το πρόγραμμα κατάρτισης της Δρ. Ann Brysbaert SETinSTONE που επιχορηγείται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας.

 

ΜΕΘΟΔΟΙ

Στο ερευνητικό πρόγραμμα της Σαλαμίνας το 2016 γίνονται γεωφυσικές διασκοπήσεις στο πλαίσιο των οποίων δοκιμάζονται η μέθοδος του γεωραντάρ (GPR), η μέθοδος της ηλεκτρικής αντίστασης και η μαγνητομετρική επιφανειακή έρευνα. Έμφαση θα δοθεί στη λεπτομερή χαρτογράφηση του υπεδάφους της υπό έρευνα περιοχής και στην υλοποίηση γεωφυσικών δικτύων με τη βοήθεια ηλεκτρονικών θεοδόλιχων με πλήρη γεωαναφορά.

Η εναέρια έρευνα της περιοχής θα γίνει με τη χρήση τηλεκατευθυνόμενου drone. Για τη δημιουργία ενός αρχικού ψηφιακού υψομετρικού μοντέλου της ευρύτερης περιοχής μελέτης χρησιμοποιούνται ελεύθερα δορυφορικά δεδομένα. Όλα τα ορατά αρχαιολογικά κατάλοιπα μελετώνται και καταγράφονται με τη χρήση των ηλεκτρονικών θεοδόλιχων με πλήρη γεωαναφορά των δεδομένων και με την εφαρμογή της μεθόδου της φωτογραμμετρίας. Αυτά τα στοιχεία συνδέονται απευθείας με τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών - GIS, CAD και επεξεργάζονται με τη μέθοδο της φωτογραμμετρίας ήδη κατά τη διάρκεια των επιτόπιων εργασιών.

 

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Κύριος στόχος της συστηματικής επιφανειακής έρευνας είναι η χαρτογράφηση των υπαρκτών ορατών καταλοίπων της αρχαίας πόλης και η εξακρίβωση των καταλληλότερων γεωφυσικών μεθόδων για την καταγραφή των υπεδάφιων αρχαιολογικών καταλοίπων.

Ανοιχτά ερωτήματα σχετικά με την αρχαία πόλη της Σαλαμίνας είναι τα ακόλουθα:

1)        Ποια είναι η χωρική σχέση των αρχαιολογικών καταλοίπων που είναι σήμερα ορατά στην επιφάνεια του εδάφους;

2)       Είναι δυνατόν να αποκαλυφτεί η θέση του δημόσιου κέντρου της αρχαίας πόλης; Σε ποιο σημείο βρίσκεται η Αγορά; Υπήρχαν μνημειώδη κτίσματα; Πιο συγκεκριμένα, είναι δυνατόν να ανακαλύψουμε τις θέσεις των ιερών που αναφέρει ο Παυσανίας (1.35.3 και 1.36.1);

3)        Η πόλη των κλασικών χρόνων ήταν χτισμένη σύμφωνα με το Ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα; Αν ναι ποιο ήταν το μέγεθος των οικοδομικών τετραγώνων; Πόσο μεγάλα ήταν τα οικόπεδα; Ποιο ήταν το πλάτος των δρόμων;

4)       Μπορούν να ανιχνευτούν ίχνη του προ κλασικού σχεδίου της αρχαίας πόλης της Σαλαμίνας με γεωφυσικές διασκοπήσεις;

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΤΟΠΙΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ 2016

Από τις 23 μέχρι τις 30 Μαρτίου 2016 πραγματοποιήθηκαν στα Αμπελάκια προκαταρκτικές εργασίες προκειμένου να γίνει αναφορά των γεωφυσικών δικτύων και να αποδειχτεί η θέση των ορατών καταλοίπων των τειχών της πόλης. Οι κύριες επιτόπιες εργασίες καθώς και η κατάρτιση των φοιτητών πάνω στην τρισδιάστατη τεκμηρίωση πραγματοποιείται από τις 6 μέχρι τις 17 Ιουνίου 2016.

ΦΙΝΛΑΝΔΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΘΗΝΩΝ               

Ζήτρου 16, 117 42 Αθήνα                                       
τηλ: +30 210 922 1152                                                       
φαξ: +30 210 921 6145                                                      
office@finninstitute.gr                                                       

EΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ

ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ, ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΚΑΙ ΝΗΣΩΝ

Αλκιβιάδου 233, Πειραιάς, 185 36

Τηλ. 210-4590749

Email:  efadyat@culture.gr